Bài học từ “Kì tích kinh tế Châu Á”: Chiến lược phát triển vượt trội và ứng dụng trong bối cảnh hiện nay

Giữa thế kỷ 20, Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc đã viết nên những trang sử kinh tế chói lọi, vượt qua mọi dự đoán để trở thành những cường quốc. Kỳ tích này không phải là sự ngẫu nhiên, mà là kết quả của những chiến lược phát triển được tính toán kỹ lưỡng và thực thi một cách bài bản. "Công thức" thành công của họ, như được đúc kết từ thực tiễn, dựa trên ba trụ cột then chốt.

1.Cải cách ruộng đất: Nền tảng cho sự trỗi dậy kinh tế

Trước hết, hãy nói về cải cách ruộng đất – chìa khóa then chốt mở ra cánh cửa tăng trưởng phi mã cho các quốc gia Đông Á. Đây không chỉ là một chính sách xã hội, mà còn là nền tảng kinh tế then chốt cho sự trỗi dậy của các quốc gia Đông Á. Nguyên tắc cốt lõi nằm ở việc tối ưu hóa năng suất nông nghiệp thông qua quyền sở hữu và canh tác trực tiếp của người lao động. Điều này mang lại nhiều lợi ích kinh tế, từ việc đảm bảo an ninh lương thực đến việc tạo ra lực lượng lao động dồi dào cho quá trình công nghiệp hóa, và thúc đẩy xuất khẩu nông sản để tạo nguồn thu ngoại tệ. Các quốc gia thành công như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan và Trung Quốc đã chứng minh điều này bằng việc thực hiện cải cách ruộng đất triệt để, trong khi những quốc gia bỏ lỡ cơ hội như Thái Lan, Malaysia, Indonesia và Philippines phải đối mặt với sự phát triển không đồng đều. Bài học kinh doanh rút ra là sự liên kết giữa quyền sở hữu và hiệu quả sản xuất, tầm quan trọng của việc tạo động lực cho người lao động, và ảnh hưởng của chính sách nhà nước đến môi trường kinh doanh. Do đó, cải cách ruộng đất không chỉ là chính sách xã hội, mà còn là chiến lược kinh tế quan trọng, tạo nền tảng vững chắc cho tăng trưởng bền vững.

2.Công nghiệp hóa với xuất khẩu: Chiến lược then chốt cho tăng trưởng vượt bậc

Sau khi cải cách ruộng đất tạo nền tảng vững chắc, bước tiếp theo là công nghiệp hóa, tận dụng nguồn lao động dồi dào từ nông thôn. Các quốc gia Đông Á đã tập trung vào sản xuất chế tạo, tận dụng lợi thế chi phí sản xuất thấp để cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Tuy nhiên, để bảo vệ ngành công nghiệp non trẻ, chính phủ đã áp dụng các chính sách bảo hộ mậu dịch, nhưng đi kèm với kỷ luật xuất khẩu nghiêm ngặt. Các doanh nghiệp được hỗ trợ phải chứng minh năng lực cạnh tranh bằng cách tăng trưởng xuất khẩu liên tục, nếu không sẽ bị loại bỏ. Đồng thời, việc chuyển giao công nghệ từ các nước phát triển được khuyến khích mạnh mẽ, giúp rút ngắn quá trình học hỏi và nâng cao năng lực sản xuất. Kết quả là, các quốc như Hàn Quốc, Trung Quốc,..này đã vươn lên trở thành cường quốc xuất khẩu, với ngành công nghiệp chế tạo vững mạnh, đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế toàn diện

             Biểu đồ tăng trưởng kinh tế của châu Á và các nước Đông Nam Á 

3. Tài chính chiến lược: Điều hướng dòng vốn cho tăng trưởng đột phá

Trong bối cảnh phát triển kinh tế, việc lựa chọn chiến lược phát triển kinh tế đóng vai trò then chốt, quyết định sự thành bại của một quốc gia. Giả sử bạn là một nhà đầu tư, bạn đứng trước ba lựa chọn: đầu tư vào nông nghiệp với rủi ro phụ thuộc vào mùa vụ, đầu tư vào công nghiệp non trẻ với rủi ro cực lớn nhưng tiềm năng lợi nhuận dài hạn, hoặc đầu tư vào bất động sản với rủi ro thấp và lợi nhuận ổn định trong ngắn hạn.

Lựa chọn thứ ba, đầu tư vào bất động sản, rõ ràng là hấp dẫn nhất về mặt lợi nhuận và rủi ro. Tuy nhiên, một quốc gia đang phát triển cần vốn để thúc đẩy công nghiệp hóa, không phải để đầu cơ bất động sản. Do đó, nhà nước đóng vai trò chủ động trong việc điều hướng dòng vốn, buộc các ngân hàng tập trung cho vay vào lĩnh vực sản xuất. Lãi suất thấp, thậm chí âm, được áp dụng để giảm gánh nặng tài chính cho doanh nghiệp. Nguồn vốn được huy động từ chính tiết kiệm của người dân, những người đang dần trở nên giàu có hơn nhờ những chính sách phát triển đúng đắn.

Để thực hiện chiến lược này, việc kiểm soát vốn và hạn chế thị trường chứng khoán là điều kiện tiên quyết. Điều này giúp nhà nước chủ động điều hướng dòng tiền, đảm bảo vốn chảy vào các ngành công nghiệp chiến lược. Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan và Trung Quốc đã chứng minh tính hiệu quả của mô hình này, trong khi các quốc gia Đông Nam Á thất bại do thiếu sự can thiệp kịp thời, dẫn đến bong bóng bất động sản và khủng hoảng tài chính.

Điều quan trọng cần nhấn mạnh là chiến lược tài chính không phải là một công thức bất biến. Các quốc gia cần áp dụng cách tiếp cận linh hoạt, điều chỉnh chính sách theo từng giai đoạn phát triển. Giai đoạn đầu, cải cách ruộng đất tạo vốn ban đầu. Giai đoạn tiếp theo, công nghiệp hóa được bảo hộ, thu hút đầu tư. Giai đoạn cuối, tự do hóa thị trường khi các ngành công nghiệp đã đủ sức cạnh tranh toàn cầu. Thị trường sẽ đóng vai trò sàng lọc doanh nghiệp, nhưng chỉ khi họ đã được trang bị đầy đủ năng lực cạnh tranh.

Kết luận 

Nhà nước đóng vai trò chủ động trong việc điều hướng dòng vốn, kiểm soát vốn và lãi suất là những công cụ chiến lược, và chiến lược tài chính cần linh hoạt theo từng giai đoạn phát triển. Đầu tư vào sản xuất là nền tảng vững chắc cho tăng trưởng bền vững.